Linux

Linux of GNU / Linux
ontwikkelaar	verscheidene
Licentie(s)	GPLv2 en anderen
Eerste publicatie	17 september 1991
Huidige versie	5 november 2012 [1] (7 april 2021) [2]
Huidige voorlopige versie	5.12-rc6 [1] (4 april 2021)
Kernel	monolithische kern
Architectuur(s)	DEC Alpha , ARC , ARM , AVR32 , C6x , H8 / 300 , Hexagon , Itanium , m68k , MicroBlaze , MIPS , Nios II , OpenRISC , PA-RISC , PowerPC , RISC-V , s390 , SuperH , SPARC , Unicore32 , x86 , x86-64 , Xtensa , z-systemen
https://www.kernel.org/

Als Linux (Duits [ ˈLiːnʊks ] luister ^{? / i} ) of GNU/Linux ( zie de controverse over de naamgeving van GNU/Linux ) zijn meestal gratis , Unix-achtige besturingssystemen voor meerdere gebruikers , gebaseerd op de Linux-kernel en in wezen op GNU- software. De brede, ook commerciële distributie werd vanaf 1992 mogelijk gemaakt door het in licentie geven van de Linux-kernel onder de gratis GPL- licentie. Een van de initiatiefnemers van Linux was de Finse programmeur Linus Torvalds . Hij speelt nog steeds een coördinerende rol in de verdere ontwikkeling van de Linux-kernel en wordt ook wel de Welwillende Dictator for Life (Duitse welwillende dictator voor het leven ) genoemd.

Het modulaire besturingssysteem wordt verder ontwikkeld door softwareontwikkelaars over de hele wereld die aan de verschillende projecten werken. Bedrijven, non-profit organisaties en vele vrijwilligers zijn betrokken bij de ontwikkeling. Bij gebruik op computers worden meestal zogenaamde Linux-distributies gebruikt. Een distributie combineert de Linux- kernel met verschillende software tot een besturingssysteem dat geschikt is voor eindgebruik. Veel distributeurs en slimme gebruikers passen de kernel voor hun eigen doeleinden aan.

Linux wordt op grote schaal en op grote schaal gebruikt, bijvoorbeeld op werkstationcomputers , servers , mobiele telefoons , routers , ^[3] notebooks , embedded systemen , multimedia-apparaten en supercomputers . ^[4] Linux wordt anders gebruikt: Linux is een constante in zowel de servermarkt als in de mobiele sector, terwijl het nog een kleine maar groeiende rol speelt op desktops en laptops. In maart 2021 werd het geïnstalleerd op 2,19% systemen in Duitsland. ^[5]

Linux wordt gebruikt door een grote verscheidenheid aan gebruikers, waaronder thuisgebruikers, overheden, organisaties en bedrijven. ^{[6] [7]}

verhaal

Ontwikkelingen vooraf

In 1983 startte Richard Stallman het GNU-project . Het doel was om een ​​vrij beschikbaar Unix- achtig, POSIX- compatibel besturingssysteem te creëren. Begin jaren negentig was er al een aanzienlijke hoeveelheid software geschreven, maar de eigenlijke kernel van het besturingssysteem ( GNU Hurd ) bevond zich nog in een vroege fase en ontwikkelde zich slechts langzaam. De eveneens gratis Berkeley Software Distribution , die zich in de jaren tachtig had ontwikkeld, was verwikkeld in een juridisch geschil met een onzekere afloop en was om die reden ook geen alternatief als gratis besturingssysteem. In het begin van de jaren negentig was er geen compleet, gratis systeem beschikbaar dat interessant zou zijn geweest voor ontwikkelaars.

Historische ontwikkeling

Linus Torvalds , 2002

In 1991 Linus Torvalds begonnen met de ontwikkeling van een terminal emulatie in Helsinki ( Finland ) om een beter inzicht in zijn eigen computer, onder andere dingen. Na verloop van tijd merkte hij dat het systeem steeds meer evolueerde naar een besturingssysteem; hij kondigde het vervolgens aan in de Usenet- onderwerpgroep voor het Minix- besturingssysteem, comp.os.minix . ^[8] In september van datzelfde jaar zou het systeem dan op een server ter beschikking moeten worden gesteld aan geïnteresseerden. De toenmalige FTP-serverbeheerder Ari Lemmke hield niet van de namen Freax of Buggix die door Torvalds werden gesuggereerd, dus publiceerde hij het in plaats daarvan in een directory met de naam Linux. Torvalds was het aanvankelijk niet eens met deze naam, maar gaf al snel zijn verzet op omdat hij, naar eigen zeggen, moest toegeven dat Linux gewoon een betere naam was.

In die tijd werd Linux nog vrijgegeven onder een eigen licentie van Torvalds, die commercieel gebruik verbood. Hij realiseerde zich echter al snel dat dit de voortgang van de ontwikkeling belemmerde. Hij wilde alle ontwikkelaars veel meer vrijheid geven en zette daarom Linux in januari 1992 onder de GNU GPL . ^[9] Het was nu mogelijk om Linux te integreren in GNU en dit te verkopen als het eerste gratis besturingssysteem. Deze stap maakte het systeem aantrekkelijker voor een nog groter aantal ontwikkelaars, omdat het gemakkelijker te wijzigen en te distribueren was.

De term GNU / Linux

De term Linux werd aanvankelijk alleen door Torvalds gebruikt voor de kernel die hij schreef. Dit werd aanvankelijk gebruikt op Minix . Torvalds en de andere Linux-auteurs gaven Linux in 1992 een licentie onder de GNU GPL, zodat de kernel in GNU kon worden geïntegreerd. Deze GNU-variant werd al snel de meest gebruikte variant, omdat er op dat moment geen andere functionele vrije kernel was. Toen Torvalds en zijn volgelingen later het hele besturingssysteem Linux noemden, probeerde de oprichter van het GNU-project , Richard Stallman , al snel de naam GNU/Linux af te dwingen om de rol van GNU te geven wat hij passend achtte. Dit verzoek stuitte op verschillende reacties. Hoewel het GNU-project en Debian- project de naam hebben aangenomen, hebben de meeste ontwikkelaars en andere Linux-distributeurs deze ofwel afgewezen of er zich duidelijk tegen verzet. Dit was enerzijds met gemak gerechtvaardigd, omdat de naam Linux als eenvoudiger werd gezien , en anderzijds met de verwijzing dat inmiddels een aanzienlijk deel van de bij Linux geleverde software niet afkomstig was uit het GNU-project.

ontwikkeling

KDE grafische gebruikersinterface

De ontwikkeling van de Linux-kernel wordt nog steeds georganiseerd door Torvalds. Hiervoor is hij in dienst van de non-profit Linux Foundation . Andere belangrijke ontwikkelaars worden vaak betaald door verschillende bedrijven. Dus z. B. Andrew Morton namens Google op de Linux-kernel en is verantwoordelijk voor het verzamelen van alle wijzigingen en het doorsturen ervan naar Torvalds in het zogenaamde samenvoegvenster .

Naast de ontwikkeling van de kernel zijn er andere projecten rond het besturingssysteem verzameld die het voor een groter aantal gebruikers interessant maakten. Grafische gebruikersinterfaces zoals KDE of Gnome zorgen voor een hoog gebruikerscomfort bij gebruik als desktopsysteem. Verschillende Linux-distributies die zijn ontworpen voor de desktop hebben de installatie en configuratie van Linux zodanig vereenvoudigd dat zelfs beginners ze gemakkelijk onder de knie kunnen krijgen.

Een wereldwijde gemeenschap van ontwikkelaars en gebruikers creëert een veelvoud aan aanvullende software en documentatie met betrekking tot Linux, waardoor het scala aan gebruiksmogelijkheden enorm is uitgebreid. Bovendien erkennen fabrikanten van propriëtaire software steeds meer een markt voor Linux-gebruikers en bieden ze na verloop van tijd steeds meer programma's voor Linux aan. De ontwikkeling van vrije software vindt plaats in zelfgeorganiseerde projecten, bestaande uit vrijwillige en betaalde ontwikkelaars, maar ook in stichtingen die deels door bedrijven worden ondersteund. Wat alle modellen met elkaar gemeen hebben, is dat ze via internet sterk met elkaar verbonden zijn en dat daar een groot deel van de organisatie en het overleg plaatsvindt.

Geschil over Linux

Er was al vroeg een dispuut over Linux. In 1992 viel Andrew S. Tanenbaum Linux aan vanwege wat hij zag als een verouderd ontwerp en een te liberaal ontwikkelingsmodel. ^[10] Tanenbaum kwam later weer in het spel toen Ken Brown zijn boek Samizdat aan het schrijven was, op zoek naar bewijs dat Linux slechts een kopie was van Tanenbaum's Minix . Deze keer verdedigde Tanenbaum Linux. Linux is een te slecht ontwerp om af te schrijven.

Er waren andere argumenten met verklaarde concurrenten. Interne Microsoft-documenten ( Halloween-documenten ) werden al vroeg bekend, waaruit bleek dat Microsoft ervan uitging dat Linux de grootste bedreiging voor Windows was . Microsoft begon later een campagne om Windows er technisch en economisch goed uit te laten zien in vergelijking met Linux. Terwijl de gemeenschap vrij ontspannen was over deze campagne, begonnen met name bedrijven in de Linux-omgeving tegencampagnes. In het najaar van 2006 kondigden Microsoft en Novell echter aan samen te werken aan interoperabiliteit en octrooibescherming om de samenwerking tussen de afzonderlijke producten te verbeteren.

Een andere concurrent, de Unix-fabrikant SCO , beschuldigde er in 2003 opnieuw van dat Linux-ontwikkelaars in dienst van IBM de broncode van Unix van SCO naar Linux hadden gekopieerd. De procedure is in de zomer van 2007 gestaakt, de SCO Group heeft inmiddels faillissement aangevraagd en mag niet meer op de beurs handelen. In 2013 is een nieuw proces aangevraagd. Het geschil is chronologisch gedocumenteerd in het artikel SCO tegen Linux .

Ook het merkenrecht Linux zorgde al vroeg voor problemen. Halverwege de jaren negentig hadden sommige particulieren bijvoorbeeld de naam Linux op hun naam staan, die Torvalds alleen met veel hulp kon terugdraaien. Hij droeg het beheer van de merkrechten over aan het Linux Mark Institute , dat in 2005 opnieuw de aandacht trok toen het de licenties voor merkbescherming vaststelde op maximaal 5.000 dollar per jaar. Dit bedrag bracht vooral veel mensen die betrokken waren bij gemeenschapsprojecten overstuur, waarna Torvalds zich genoodzaakt voelde om in een open brief commentaar te geven en duidelijk te maken dat het geld gewoon nodig was zodat het non-profit Linux Mark Institute zijn eigen kosten kon dekken.

de kern

Structuur van de Linux-kernel in detail

technologie

Linus Torvalds gebruikte aanvankelijk alleen de term Linux voor de kernel, die de software voorziet van een interface waarmee deze zonder het te weten toegang heeft tot de hardware . De Linux-kernel is een monolithische kernel geschreven in de programmeertaal C met behulp van enkele GNU-C-extensies. Belangrijke subroutines en tijdkritische modules zijn echter geprogrammeerd in processorspecifieke assembleertaal . De kernel maakt het mogelijk om alleen de stuurprogramma's te laden die nodig zijn voor de respectieve hardware. De kernel wijst ook processortijd en bronnen toe aan de individuele programma's die erop worden gestart. Voor de individuele technische processen is het ontwerp van Linux sterk gebaseerd op zijn Unix- model.

De Linux-kernel is inmiddels geport naar een zeer groot aantal hardware-architecturen. Het repertoire varieert van meer exotische besturingsomgevingen zoals de iPAQ- handcomputer, navigatieapparatuur van TomTom of zelfs digitale camera's tot mainframes zoals IBM's System z en, meer recentelijk, mobiele telefoons zoals de Motorola A780 en smartphones met besturingssystemen zoals Android of Sailfish OS op de Jolla . Ondanks het modulaire concept bleef de monolithische basisarchitectuur behouden. De oriëntatie van de originele versie op de wijdverbreide x86- pc's leidde tot de efficiënte ondersteuning van een breed scala aan hardware en om de levering van stuurprogramma's mogelijk te maken, zelfs voor onervaren programmeurs. De resulterende basisstructuren spoorden de verspreiding aan.

Kernelversies

Alle kernelversies worden gearchiveerd op kernel.org. De versie die daar te vinden is, is de respectievelijke referentiekernel. De zogenaamde distributiekernels zijn hierop gebouwd en worden door de afzonderlijke Linux-distributies aangevuld met verdere functies. Een bijzonderheid is het versienummeringsschema, dat uit vier cijfers bestaat en wordt gescheiden door punten, b.v. B. 2.6.14.1 . Het geeft informatie over de exacte versie en dus ook over de mogelijkheden van de bijbehorende kernel. De laatste van de vier cijfers is gewijzigd voor bugfixes en opruimingen, maar niet voor nieuwe functies of grote wijzigingen. Om deze reden wordt het bijvoorbeeld zelden opgenomen bij het vergelijken van kernelversies. Het voorlaatste, derde cijfer verandert wanneer nieuwe vaardigheden of functies worden toegevoegd. Hetzelfde geldt voor de eerste twee nummers, maar daarvoor moeten de wijzigingen en nieuwe functies ingrijpender zijn. Vanaf versie 3.0 (augustus 2011) wordt het tweede cijfer weggelaten.

Ontwikkelingsproces

Door de GPL en een zeer open ontwikkelmodel is de ontwikkeling van Linux niet in handen van individuen, bedrijven of landen, maar in handen van een wereldwijde gemeenschap van vele programmeurs die voornamelijk via internet informatie uitwisselen. In veel e-maillijsten, maar ook op fora en op Usenet heeft iedereen de mogelijkheid om de discussies over de kernel te volgen, eraan deel te nemen en ook actief bij te dragen aan de ontwikkeling. Deze ongecompliceerde aanpak zorgt voor een snelle en gestage ontwikkeling, wat ook betekent dat iedereen de kernel kan voorzien van de mogelijkheden die ze nodig hebben. Dit wordt alleen beperkt door de besturing van Linus Torvalds en een paar speciaal geselecteerde programmeurs die het laatste woord hebben bij het toevoegen van verbeteringen en patches. Op deze manier worden elke dag ongeveer 4.300 regels nieuwe code gemaakt, waarbij ongeveer 1.800 regels worden verwijderd en 1.500 worden gewijzigd (gegevens van Greg Kroah-Hartman als gemiddelde voor 2007). Ongeveer 100 mensen die verantwoordelijk zijn voor 300 subsystemen zijn momenteel betrokken bij de ontwikkeling.

Voorbeelden van details over kernelwijzigingen

Innovaties in de kernel 2.6

De stabiele 2.6-kernel is in december 2001 ontwikkeld op basis van de toenmalige 2.4-kernel en kent een aantal vernieuwingen. De meest opvallende impact van deze veranderingen is dat grafische en interactieve applicaties aanzienlijk sneller werken.

Een van de belangrijkste veranderingen was de verbetering van de zogenaamde O (1)-planner , die Ingo Molnár volledig opnieuw heeft ontworpen voor de 2.6-kernel. Het heeft de mogelijkheid om processortijd toe te wijzen aan verschillende processen, ongeacht het aantal processen in constante tijd. Sinds Kernel 2.6.23 wordt in plaats daarvan echter de zogenaamde Completely Fair Scheduler gebruikt.

Een andere innovatie is de introductie van Access Control Lists , waarmee een zeer fijn afgestemd rechtenbeheer mogelijk is, wat vooral van belang is in omgevingen met veel gebruikers. De nieuwe kernel heeft ook een aanzienlijk verbeterd bestandsbewakingssysteem. In de nieuwe versie, genaamd Inotify , stuurt het monitoringsysteem bij elke bewerking op een bestand een bericht. Dit is bijvoorbeeld belangrijk voor desktopzoekmachines, die vervolgens hun index op dit bestand kunnen bijwerken.

Distributies

Aangezien de Linux-kernel niet zelfstandig zou kunnen draaien of werken, moet deze samen met hulpsoftware worden gedistribueerd, bijvoorbeeld de GNU Core Utilities en vele andere toepassingsprogramma's. Zo'n compilatie wordt een "Linux-distributie" genoemd, het is een compilatie van verschillende software die kan variëren afhankelijk van de toestand. De resulterende verdelingen verschillen soms heel duidelijk. De uitgever van een Linux-distributie is de distributeur .

Geschiedenis van Linux-distributies

De behoefte aan Linux-distributies ontstond vrijwel onmiddellijk vanwege het Linux-ontwikkelmodel. De tools van het GNU-project werden snel aangepast voor Linux om een ​​werkend systeem te kunnen bieden. De eerste compilaties van dit soort waren MCC Interim Linux , Softlanding Linux System (SLS) en Yggdrasil Linux in 1992. De oudste nog bestaande distributie, Slackware van Patrick Volkerding , volgde in 1993 en is afgeleid van Softlanding Linux System.

Met de verspreiding van Linux-distributies kregen meer mensen de mogelijkheid om het systeem te testen, en werden de distributies steeds uitgebreider, waardoor een steeds groter toepassingsgebied kon worden ontsloten, waardoor Linux een steeds aantrekkelijker alternatief werd voor het bedienen van systemen van gevestigde fabrikanten. In de loop van de tijd veranderde ook de achtergrond van de distributies: werden de eerste distributies voor het gemak geschreven door individuen of kleine groepen, tegenwoordig zijn er soms zeer grote gemeenschapsprojecten door vrijwilligers, bedrijfsdistributies of een combinatie van beide.

moderne distributies

Componenten van een Linux-distributie

De meeste van de veelal kleine distributies worden ondersteund door vrijwilligersprojecten die via internet worden gecoördineerd. De grote uitkeringen worden eerder beheerd door stichtingen en bedrijven. Ook de gebruiksmogelijkheden van de afzonderlijke distributies verschilden sterk in de tijd. Van desktop-pc's tot serverinstallaties en live-cd's tot distributies voor technische onderzoeksdoeleinden, alles is vertegenwoordigd. De samenstelling van een gemeenschappelijke Linux-distributie voor de desktop-pc omvat een groot aantal softwarecomponenten die het dagelijkse werk mogelijk maken. De meeste distributies worden op internet beschikbaar gesteld in de vorm van voltooide cd- of dvd-images of worden verkocht met ondersteuningscontracten of handleidingen.

Voor speciale toepassingsgebieden zijn er vaak geen direct inbouwbare verdelers. Frameworks zoals OpenEmbedded worden hier gebruikt . B. gebruikt voor routers of mobiele telefoons om een ​​distributie voor te bereiden voor gebruik op het apparaat.

diversiteit

Er wordt een groot aantal distributies aangeboden, waardoor de gebruiker de selectiecriteria kan afstemmen op zijn eigen behoeften. Het kiezen van de meest geschikte distributie is dan ook voor veel onervaren gebruikers niet eenvoudig. De gebruikte software kan meer gewicht hebben voor particuliere gebruikers dan voor bedrijven, die op hun beurt meer waarde hechten aan de beschikbaarheid van officiële klantenservice (“support”). Ook het beleid van het project of dat van het bedrijf achter de distributie, b.v. B. met betrekking tot propriëtaire software een rol spelen evenals de kenmerken van de gemeenschap in dit project.

De lijst met Linux-distributies bevat een lijst met de belangrijkste of populairste distributies.

Compatibiliteit tussen de distributies

De verscheidenheid aan distributies, waarvan sommige verschillende binaire formaten, hun eigen directorystructuren en vergelijkbare verschillen hebben, leidt tot een zekere mate van incompatibiliteit tussen de distributies, die tot nu toe niet kon worden verholpen door richtlijnen zoals de Filesystem Hierarchy Standard en de Linux standaard basis . Software die bijvoorbeeld voor distributie A wordt geleverd, hoeft niet noodzakelijkerwijs op distributie B te worden geïnstalleerd. Verschillende perspectieven en oplossingen voor dit probleem worden in meer detail onderzocht in het hoofdartikel Linux-distributie .

Toepassingsgebieden

De Linux-kernel wordt gebruikt op een grote verscheidenheid aan hardware en wordt ondersteund door een grote hoeveelheid zowel gratis als propriëtaire software. De tekortkomingen van de tot nu toe beschikbare venstersystemen , mogelijk het gebrek aan uniformiteit van de talrijke grafische schillen en zeker het gebrek aan device drivers belemmeren verdere verspreiding.

De toepassingsgebieden van Linux zijn sinds de eerste versie gestaag uitgebreid en bestrijken nu een breed scala.

Desktopsystemen

KDE 3D-bureaublad met Firefox , Kaffeine , Konqueror en Amarok

Linux, of een Linux-distributie, kan als een stand-alone besturingssysteem worden gebruikt, maar het kan ook worden gebruikt binnen een multi-boot-systeem . ^[11] Linux kan parallel worden geïnstalleerd, bijvoorbeeld naast Windows of een BSD zoals FreeBSD of macOS . Moderne distributies zoals OpenSUSE , Debian , MX Linux of Ubuntu begeleiden de gebruiker door de installatie op de pc met behulp van grafische gebruikersinterfaces en herkennen bijna altijd zelfstandig andere besturingssystemen. Een individuele combinatie kan worden gekozen uit meer dan duizend gratis programma's. Tekstverwerking , spreadsheets , multimediatoepassingen , netwerktools , games of wetenschappelijke toepassingen bestrijken de meeste toepassingsgebieden die belangrijk zijn in het dagelijkse kantoorleven en in de privésector.

Ondanks het beveiligingsvoordeel ten opzichte van het meest wijdverbreide Windows-besturingssysteem ^{[12] [13] [14] [15]} en de mogelijkheid van parallelle installatie en uitgebreide, gratis softwareaanbiedingen, wordt Linux slechts met tegenzin gebruikt op desktopcomputers. Zelfs als de meest voorkomende Linux- desktopomgevingen op een vergelijkbare manier kunnen worden bediend als Windows of macOS, verschillen ze van hen in verschillende systeemfuncties. Daarom kan, zoals bij bijna elke verandering van het besturingssysteem, een bepaalde trainingsperiode nodig zijn.

De installatie van de meeste distributies is eenvoudig en biedt algemene instellingen ^[16] de installatie van de applicaties is meestal volledig automatisch, aangezien het meestal wordt afgehandeld door een pakketbeheerder . ^[17] Aangezien de exacte procedure niet voor alle Linux-distributies uniform is geregeld, kan het nodig zijn om de Linux-distributie te wijzigen. De installatie van programma's die niet tot de reikwijdte van de distributie behoren, kan anders zijn: Idealiter is er een pakketbron van de programmaontwikkelaar, die is geïntegreerd in de pakketbeheerder en vervolgens via deze kan worden geïnstalleerd. Er zijn ook pakketten voor een aantal programma's die beschikbaar zijn om te downloaden, afgestemd op de distributie. In het ergste geval moet de software als broncode worden verkregen en voor het betreffende systeem worden gecompileerd . Applicaties die alleen door de provider op de markt zijn gebracht voor macOS of Windows kunnen meestal onder Linux worden gebruikt met behulp van API-implementaties zoals Wine , Cedega of Darling of GNUstep . In andere gevallen moet je je toevlucht nemen tot alternatieve applicaties die beschikbaar zijn voor Linux.

Gnome- bureaublad met Firefox , Nautilus en hoofdmenu in Ubuntu 10.04 LTS

De twee wijdverbreide desktopomgevingen Gnome en KDE hebben verschillende bedieningsconcepten. Daarom publiceren veel distributeurs standaarden en richtlijnen om zowel ontwikkelaars als gebruikers vertrouwd te maken met het gebruik van verschillende desktopomgevingen en deze te standaardiseren.

Grotere migraties door bedrijven of instellingen die enkele honderden of duizenden computers hebben omgebouwd naar Linux-desktops zijn bekend geworden, zoals de stad München als onderdeel van het LiMux- project of de ombouw van 20.000 desktops bij Peugeot Citroën. ^[18] Als gevolg van de levering van voorgeïnstalleerde systemen door enkele gespecialiseerde dealers en de groeiende populariteit van sommige distributies zoals Ubuntu , groeide het gebruik van Linux op desktopcomputers van begin 2007 tot medio 2008 met bijna 30 procent. Wereldwijd werd in april 2009 voor het eerst een marktaandeel van één procent vastgesteld in het marktaandeelrapport van Net Applications ^[19] . Nadat het volgens NetMarketShare in 2010 was teruggevallen tot 0,9% ^[20] , steeg het marktaandeel in december 2011 tot 1,41%. ^[21] Eind 2016 was het marktaandeel 2,2%. ^[22]

server

De LAMP- distributie is gebaseerd op Linux

Linux op Systeem z Type 2066

Door de compatibiliteit van Linux met andere Unix-achtige systemen heeft Linux zich bijzonder snel op de servermarkt gevestigd. Omdat tal van veelgebruikte en vereiste serversoftware zoals webservers , databaseservers en groupware al vroeg gratis en grotendeels onbeperkt beschikbaar waren voor Linux, groeide het marktaandeel daar gestaag.

Omdat Linux als stabiel en gemakkelijk te onderhouden wordt beschouwd, voldoet het ook aan de speciale vereisten die aan een serverbesturingssysteem worden gesteld. Door de modulaire opbouw van het Linux-systeem kunnen ook compacte dedicated servers worden gebruikt . Bovendien heeft de portering van Linux naar verschillende hardwarecomponenten ertoe geleid dat Linux alle bekende serverarchitecturen ondersteunt.

Het wordt gebruikt voor praktisch alle taken. Een van de bekendste voorbeelden is de Linux-serverconfiguratie LAMP , waarin Linux wordt gecombineerd met Apache , MySQL en PHP / Perl (soms ook Python ). Eigen bedrijfssoftware zoals SAP R/3 is nu ook beschikbaar op verschillende distributies en heeft meer dan 1.000 systemen geïnstalleerd. Het Linux Terminal Server Project maakt het mogelijk om alle software centraal te beheren, behalve het BIOS van de klant.

Aangezien Linux op een groot aantal verschillende soorten hardware kan worden gebruikt, is de hardware die voor Linux-servers wordt gebruikt even uitgebreid. Moderne hardware zoals die van IBM's eServer p5 wordt ook ondersteund en maakt de parallelle uitvoering van maximaal 254 Linux-systemen mogelijk (model p595). Linux draait native op IBM-mainframes van de huidige System z- lijn, met gebruik van PR/SM in maximaal 30 LPAR's of in elk daarvan onder z/VM in een potentieel onbeperkt aantal, in reële termen, tienduizenden virtuele machines.

In januari 2017 werd minimaal 34% ^{[23] van} alle websites beschikbaar gesteld via een Linux-server. Aangezien niet alle Linux-servers zichzelf als zodanig identificeren, kan het werkelijke aandeel tot 31 procentpunten hoger zijn. Dit betekent dat een daadwerkelijk marktaandeel tot circa 65% niet kan worden uitgesloten. ^[23] Het marktaandeel van verkochte Linux-serversystemen in het tweede kwartaal van 2013 was 23,2%. ^[24] Da bei Servern nicht selten von einem Kunden selbst ein anderes Betriebssystem installiert wird, gibt diese Zahl nur bedingt Auskunft über die effektive Verwendung von Linux auf Server-Systemen.

Smartphone- und Tablet-Systeme

Galaxy Nexus mit Android

Für Smartphones und Tablets gibt es speziell optimierte Linux-Distributionen. Sie bieten neben den Telefonie - und SMS -Funktionen diverse PIM -, Navigations - und Multimedia -Funktionen. Die Bedienung erfolgt typischerweise über Multi-Touch oder mit einem Stift. Linux-basierte Smartphonesysteme werden meist von einem Firmen konsortium oder einer einzelnen Firma entwickelt und unterscheiden sich teilweise sehr stark von den sonst klassischen Desktop-, Embedded- und Server-Distributionen. Anders als im Embedded -Bereich sind Linux-basierte Smartphonesysteme aber nicht auf ein bestimmtes Gerät beschränkt, vielmehr dienen sie als Betriebssystem für Geräte ganz unterschiedlicher Modellreihen und werden oft herstellerübergreifend eingesetzt.

Die Architektur dieser Smartphone- und Tablet-Distributionen hat neben dem Linux-Kernel teilweise wenig mit den klassischen Distributionen zu tun.^[25] So wird von Android nur ein Teil der sonst üblichen GNU-Software-Umgebung genutzt. ^[26] Die meist auf Linux genutzten UNIX-artigen Dienste und Tools werden teilweise durch eine Java-Laufzeitumgebung ersetzt. Dadurch entstehen neue Programmierschnittstellen , die sich auf beliebigen anderen Plattformen emulieren bzw. umsetzen lassen. ^[27] Trotzdem wird Android als Linux-Distribution angesehen, die viele Eigenschaften mitbringt, die es mit zahlreichen Embedded-Linux -Distributionen teilt. ^[28] Andere Smartphone-Distributionen, wie etwa Firefox OS , Ubuntu for phones , ^[29] Maemo , Tizen , Mer , Sailfish OS ^[30] und MeeGo nutzen größere Teile der klassischen GNU-Software-Umgebung, so dass diese Distributionen teilweise einfacher mit klassischen Linux-Anwendungen ergänzt werden können und somit eher Linux-Distributionen im klassischen Sinne entsprechen.

Das von HP Palm entwickelte WebOS setzt ebenfalls auf dem Linux-Kernel auf, das Userland jedoch besteht aus einer proprietären Entwicklung unter anderer Lizenz. Auch das ehemals von Samsung entwickelte Bada war neben einem RTOS -Kernel auch auf einem Linux-Kernel nutzbar, ^[31] was aber von Samsung nie in dieser Kombination verkauft wurde.

Linux-Systeme^[25] haben seit Ende 2010 die Marktführerschaft auf dem schnell wachsenden Smartphone-Markt übernommen. ^[32] Sie weisen in Deutschland seit Februar 2013 durchgehend einen Marktanteil von über 70 % auf mit einem bisherigen Maximum von über 82 % im Juli 2014 (Anteile Linux-basierter Alternativen zu Android wurden in der Statistik nicht explizit angegeben). Vorwiegend Android-Geräte haben iOS , Windows Phone und Symbian erfolgreich zurückgedrängt.

Supercomputer

IBM Blue Gene

Da Linux beliebig angepasst und optimiert werden kann, hat es sich auch in Rechenzentren stark verbreitet, in denen speziell angepasste Versionen auf Großrechnern , Computerclustern (siehe Beowulf ) oder Supercomputern laufen.

In der TOP500 -Liste der schnellsten Supercomputer (Stand Juni 2018) werden alle gelisteten Systeme mit Linux betrieben. Der im Desktop-Bereich größte Konkurrent Windows spielt bei Höchstleistungsrechnern keine Rolle. Im Juni 2011 waren es noch 4 Systeme (darunter Platz 40), die mit dem Betriebssystem Windows liefen.

(Automobil-)Industrie

Linux setzt sich aus vielfältigen Gründen auch immer mehr in der Industrie, speziell in der Automobilindustrie, durch. Das weltweit erste von Linux betriebene Infotainment-System wurde von General Motors in Kooperation mit Bosch entwickelt. ^[33] Die GENIVI Alliance definiert Anforderungen an eine Linux-Distribution speziell für Infotainment-Systeme in Fahrzeugen. ^[34] Die größte Marktdurchdringung hat Linux in Japan. Zu den bekannten Unternehmen, die Linux verwenden, gehören: Ashisuto, Aisin AW , JVC KENWOOD Corporation , NTT DATA MSE und Turbo Systems. ^[35]

Weitere Einsatzbereiche

Ferner können auch NAS -Speichersysteme oder WLAN-Router Linux als Betriebssystem nutzen. Vorteil ist, dass eine sehr aktive Entwickler-Community besteht, auf deren Ressourcen (der Kernel mit den Schnittstellen-, Speicherverwaltungs- und Netzwerkfunktionen, aber z. B. auch umfangreiche Entwicklerprogramme, bereits bestehender Code wie die Benutzeroberflächen OPIE oder GPE Palmtop Environment , Erfahrung etc.) die Hersteller dabei zurückgreifen können.

Sicherheit

Allgemeines

Die Gründe für die Bewertung von Linux als sicheres System sind verschieden und hängen von dessen Aufgaben und der verwendeten Softwarekonfiguration ab. So verfügt Linux als Desktop-System über eine strenge Unterteilung der Zugriffsrechte , die bei anderen verbreiteten Desktop-Systemen im Normalfall nicht eingehalten wird. Dies führt unter anderem dazu, dass viele Funktionsprinzipien verbreiteter Würmer und Viren bei Linux nicht greifen können beziehungsweise nur den ausführenden Benutzer, jedoch nicht das ganze System, kompromittieren können. Eine Kompromittierung des Nutzers kann gleichwohl zu sensiblen Datenverlusten führen. Bisher traten nur sehr wenige Viren unter Linux auf, beispielsweise Staog und Bliss . Im Vergleich zu anderen Desktop-Systemen hat Linux die erste größere Verbreitung bei Nutzern mit einem sehr technischen und sicherheitsbewussten Umfeld erfahren. Die Entwicklung geschah somit, verglichen mit anderen verbreiteten Desktop-Systemen, unter den Augen eines sehr sicherheitskritischen Publikums. Im Gegensatz zu Desktop-Systemen hängt die Sicherheit bei Serversystemen primär vom Grad der Erfahrung der Administratoren mit dem System selbst ab. Linux punktet dabei durch die freie Verfügbarkeit, die es Administratoren ermöglicht, das System ohne Mehrkosten in verschiedensten Testszenarien zu installieren und dort ausgiebig zu untersuchen. Zudem gibt es eine Reihe von speziell gehärteten Linux-Distributionen, welche besonderen Wert auf Sicherheitsaspekte legen. Initiativen wie SELinux bemühen sich dort um das Erfüllen hoher Sicherheitsstandards.

Da Linux quelloffene Software ist, kann jeder den Quellcode studieren, untersuchen und anpassen. Dies führt unter anderem auch dazu, dass der Quellcode (sei es zum Zwecke der Anpassung, zum Zwecke der Schulung, aus dem Sicherheitsinteresse einer Institution oder eines Unternehmens heraus oder aus privatem Interesse) von mehr Menschen studiert wird, als dies bei proprietären Programmen der Fall sein kann, wodurch Sicherheitslücken schneller auffallen (und dann behoben werden können).

Sicherheitsaktualisierungen

Ein wesentliches Merkmal vieler Linux-Distributionen ist es, dass sie kostenlos und automatisiert Sicherheitsaktualisierungen für alle bereitgestellte Software anbieten. Diese Funktion existiert zwar auch bei anderen gängigen Betriebssystemen, erfasst dort aber nicht alle bereitgestellte Software, funktioniert nicht durchgehend automatisch oder ist nicht kostenlos, weshalb die Hürde, solche Aktualisierungen einzuspielen, bei anderen Betriebssystemen höher ist als bei Linux.

Unter anderem wegen der allgemein verfügbaren Sicherheitsaktualisierungen sind Antivirenprogramme für Linux wenig verbreitet. Anstatt mit einem Antivirenprogramm nach Schadsoftware suchen zu lassen, die bekannte Sicherheitslücken in der installierten Anwendungssoftware ausnutzt, können die bekannten Lücken bereits über Sicherheitsaktualisierungen geschlossen werden. Die existierenden Antivirenprogramme für Linux werden daher hauptsächlich dafür eingesetzt, um Datei- und E-Mail-Server auf Viren für andere Betriebssysteme zu untersuchen.

Technische Fähigkeiten

Linux verfügt über viele der Fähigkeiten, welche für eine sicherheitstechnisch anspruchsvolle Umgebung erforderlich sind. Dazu gehört sowohl eine einfache Nutzer- und Gruppenrechteverwaltung mittels Role Based Access Control , wie auch eine komplexere Rechteverwaltung mit Hilfe von Access Control Lists . Zusätzlich implementieren viele aktuelle Distributionen auch Mandatory-Access-Control -Konzepte mit Hilfe der SELinux/AppArmor-Technik.

Ebenso bietet fast jede Linux-Distribution auch eine Secure-Shell -Implementierung (zumeist OpenSSH ) an, mit der authentifizierte verschlüsselte und deswegen sichere Verbindungen zwischen Computern gewährleistet werden können. Andere Verschlüsselungstechniken wie Transport Layer Security werden ebenfalls voll unterstützt.

Im Rahmen der Verschlüsselung für auf Medien gespeicherte Daten steht das Kryptographie-Werkzeug dm-crypt zur Verfügung, das eine Festplattenverschlüsselung ermöglicht. Es bietet dabei die Möglichkeit der Verschlüsselung nach aktuellen Standards wie dem Advanced Encryption Standard . Transparente Verschlüsselung, bei der nur einzelne Dateien statt ganzer Festplatten verschlüsselt werden, stellen die Verschlüsselungserweiterung EncFS und das Dateisystem ReiserFS zur Verfügung. Zu den Sicherheitszertifikaten, die im Zusammenhang mit Linux erworben wurden, siehe den Abschnitt Software-Zertifikate .

Zertifikate

Personalzertifikate

Um den Grad der Kenntnisse von Technikern und Administratoren messbar zu machen, wurden eine Reihe von Linux-Zertifikaten ins Leben gerufen. Das Linux Professional Institute (LPI) bietet dafür eine weltweit anerkannte Linux-Zertifizierung in drei Levels, die ersten beiden Level (LPIC-1 und LPIC-2) mit jeweils zwei Prüfungen und den dritten Level (LPIC-3) mit einer Core-Prüfung (301) und mehreren optionalen Erweiterungsprüfungen. Auch die großen Linux-Distributoren wie Red Hat , openSUSE und Ubuntu bieten eigene Schulungszertifikate an, die aber zum Teil auf die Distributionen und deren Eigenheiten ausgelegt sind.

Software-Zertifikate

Um den Grad der Sicherheit von Technikprodukten zu bewerten, gibt es ebenfalls eine Reihe von Zertifikaten, von denen wiederum viele für bestimmte Linux-Distributionen vergeben wurden. So hat z. B. das Suse Linux Enterprise Server 9 des Linux-Distributors Novell die Sicherheitszertifikation EAL4+ nach den Common Criteria for Information Technology Security Evaluation erhalten, Red Hat hat für seine Redhat Enterprise Linux 4 Distribution ebenso die EAL4+-Zertifizierung erhalten. Ein Problem bei der Zertifizierung stellen für viele Distributoren allerdings die hohen Kosten dar. So kostet eine Zertifizierung nach EAL2 etwa 400.000 US-Dollar. ^[36]

Hardwareunterstützung

Eine häufige Schwierigkeit beim Einsatz von Linux besteht darin, dass oft keine ausreichende Hardware-Unterstützung gegeben ist. Tatsächlich verfügt Linux zahlenmäßig über mehr mitgelieferte Treiber als vergleichbare Systeme ( Windows , macOS ). Das führt dazu, dass in der Regel nicht einmal eine Treiber-Installation notwendig ist und dass sogar ein Wechsel von Hardware reibungslos möglich ist. Das bietet dem Anwender deutlich mehr Komfort als bei vergleichbaren Betriebssystemen, da so z. B. ein problemloser Umzug des Betriebssystems auf einen anderen Rechner oder sogar die Installation des Betriebssystems auf Wechseldatenträgern möglich ist, ohne dass hierfür spezielle Anpassungen am System nötig wären.

Oft ist diese reibungslose Hardware-Unterstützung jedoch nicht gegeben. Das gilt insbesondere für aktuellere Hardware. Die Ursache liegt darin begründet, dass nur wenige Hardwarehersteller selbst Linux-Treiber für ihre Hardware zur Verfügung stellen oder diese nur in schlechter Qualität vorliegen. Während für Hardware mit offen dokumentierter, standardisierter Schnittstelle (z. B. Mäuse, Tastaturen, Festplatten und USB-Host-Controller) Treiber zur Verfügung stehen, ist dies für andere Hardwareklassen (z. B. Netzwerkschnittstellen, Soundkarten und Grafikkarten) nicht immer der Fall. Viele Hardwarehersteller setzen auf proprietäre hardwarespezifische Schnittstellen, deren Spezifikation zudem nicht öffentlich zugänglich ist, sodass sie mittels Black-Box-Analyse bzw. Reverse Engineering erschlossen werden muss. Beispiele hierfür sind Intels HD Audio-Schnittstelle und deren Linux-Implementierung snd-hda-intel oder der freie 3D-Grafiktreiber nouveau für bestimmte 3D-Grafikchips von Nvidia . Ein anderes Beispiel ist der Energieverwaltungsstandard ACPI , der sehr komplex und auf die jeweilige Hauptplatine zugeschnitten ist, sodass eine Implementierung durch die Linux-Gemeinschaft aus Mangel an Ressourcen oder Hintergrundwissen oft unzureichend ist. Oft kann in diesem Zusammenhang auch das Mitwirken der Anwender hilfreich sein, indem sie auf Probleme hinweisen und idealerweise sogar technische Informationen zu ihrer Hardware ermitteln und der Linux-Gemeinschaft zur Verfügung stellen oder Entwicklerversionen vor der Veröffentlichung testen.

Ein oft genannter Grund für die Nichtbereitstellung von Linuxtreibern ist das Entwicklungsmodell des Linux-Kernels: Da er keine feste Treiber- API besitzt, müssen Treiber immer wieder an Veränderungen in den einzelnen Kernel-Versionen angepasst werden. Direkt in den Kernel integrierte Treiber werden zwar von den Kernel-Entwicklern meist mit gepflegt, müssen aber unter der GNU General Public License (GPL) veröffentlicht sein, was einige Hardware-Hersteller ablehnen. Extern zur Verfügung gestellte Treiber müssen aber ebenfalls ständig angepasst und in neuen Versionen veröffentlicht werden, was einen enormen Entwicklungsaufwand mit sich bringt. Außerdem ist die rechtliche Lage solcher externen Module, die nicht unter der GPL stehen, umstritten, weil sie in kompilierter Form technisch bedingt GPL-lizenzierte Bestandteile des Kernels enthalten müssen.

Das Problem der Hardwareunterstützung durch sogenannte Binärtreiber (Gewähren von Binärdateien ohne Offenlegung des Quellcodes) wird im Linux-Umfeld kontrovers diskutiert: Während manche für einen Ausschluss proprietärer Kernel-Module plädieren, ^[37] befürworten andere, dass einige Hersteller überhaupt – zur Not auch proprietäre – Treiber bereitstellen, mit dem Argument, dass die Linux-Nutzer ohne sie benachteiligt wären, weil sie sonst von bestimmter Hardware schlicht abgeschnitten wären. ^[38]

Allerdings können Treiber für viele Geräteklassen (z. B. alle per USB oder Netzwerk angeschlossenen Geräte) auch ganz ohne Kernelcode programmiert werden, was sogar die bevorzugte Vorgehensweise ist.

Digitale Rechteverwaltung

Linus Torvalds betont, dass sich Linux und digitale Rechteverwaltung (DRM) nicht ausschließen. ^[39] Auch sind freie DRM-Verfahren zur Nutzung unter Linux verfügbar. ^[40]

In der Praxis ist die Nutzung von DRM-geschützten Medien unter Linux jedoch seltener möglich als unter anderen Systemen, denn aufgrund des Prinzips digitaler Rechteverwaltung können Rechteinhaber alleine entscheiden, auf welchen DRM-Systemen ihre Medien verwendet werden dürfen. Die dabei eingesetzten Verfahren sind nicht standardisiert, sondern werden von den jeweiligen Herstellern kontrolliert, und die beiden größten Hersteller digitaler Rechteverwaltungssysteme im Endverbraucherumfeld, Microsoft und Apple , haben mit Stand Oktober 2009 keine entsprechenden Programme für Linux veröffentlicht oder auch nur entsprechende Absichten bekannt gegeben.

Allerdings gibt es Windows-DRM-zertifizierte Software, die unter Linux eingesetzt werden kann, wie sie beispielsweise bei der AVM FRITZ!Media 8020 verwendet wird.

Grundsätzlich besteht bei DRM-Verfahren die Notwendigkeit, dass die Daten, an denen der Nutzer nur eingeschränkte Rechte erhalten soll, dem Nutzer zu keiner Zeit in unverschlüsselter Form zur Verfügung gestellt werden dürfen, da er ja sonst in diesem Moment eine unverschlüsselte Kopie anfertigen könnte. Da Linux quelloffen ist, ist es dem Nutzer leicht möglich, den entsprechenden Programmteil eines lokalen, rein softwarebasierten DRM-Systems durch eigenen Code zu ersetzen, der genau dies tut.

Veranstaltungen und Medien

Kongresse

Der LinuxTag 2004 im Kongresszentrum Karlsruhe

Bis 2014 war der LinuxTag die größte jährlich stattfindende Messe zu den Themen Linux und freie Software in Europa. Neben den Ausstellungen aller namhaften Unternehmen und Projekte aus dem Linux-Umfeld wurde den Besuchern auch ein Vortragsprogramm zu verschiedenen Themen geboten. Der LinuxTag selbst existierte von 1996 bis 2014 und zog zuletzt jährlich mehr als 10.000 Besucher an. Neben dem großen LinuxTag gibt es noch eine Vielzahl kleinerer und regionaler Linuxtage , die oft mit Unterstützung von Universitäten organisiert werden. Seit 2015 sind die Chemnitzer Linux-Tage die größte Veranstaltung dieser Art in Deutschland.

Zu den weiteren internationalen Messen gehört der Linux Kongress – Linux System Technology Conference in Hamburg. Ein Kuriosum ist die jährlich stattfindende LinuxBierWanderung , die Linux-Enthusiasten der ganzen Welt eine Möglichkeit zum gemeinsamen „Feiern, Wandern und Biertrinken“ geben will.

Neben den allgemeinen Messen und Kongressen findet jedes Jahr das LUG-Camp statt. Dieses wird seit dem Jahr 2000 von Linux-Benutzern aus dem Raum Flensburg bis hin zur Schweiz organisiert und besucht.

Als bekannt wurde, dass der LinuxTag 2015 im Messeformat ausfällt, nahmen andere Menschen dies als Anlass den Linux Presentation Day (kurz LPD ) zu etablieren. Der LPD ist allerdings nicht als Ersatz für den LinuxTag gedacht. Stattdessen hat sich der LPD auf die Fahnen geschrieben, Linux auf dem Desktop zu mehr Erfolg zu verhelfen. Dazu wird er meist von den mittlerweile weltweit verteilten Linux User Groups (Linux Benutzer Gruppen) als eine Art Messe veranstaltet.

Printmedien und elektronische Medien

Mit der zunehmenden Verbreitung von Linux hat sich auch ein Angebot an Printmedien entwickelt, die sich mit der Thematik beschäftigen. Neben einer Vielzahl an Büchern zu nahezu allen Aspekten von Linux haben sich auch regelmäßig erscheinende Zeitschriften auf dem Markt etabliert. Bekannteste Vertreter sind hier die einzelnen Hefte der Computec Media , die monatlich ( Linux-Magazin , LinuxUser ) oder vierteljährlich ( EasyLinux ) erscheinen. Schon seit einer ganzen Weile produzieren auch andere große Verlage wie IDG mit der zweimonatlich erscheinenden LinuxWelt sowie Heise mit der in unregelmäßiger Abfolge erscheinenden c't Linux Heftreihen beziehungsweise Sonderhefte zu langjährig bestehenden Computerzeitschriften, nämlich PCWelt und c't . Darüber hinaus gibt es auch noch für die Distribution „Ubuntu Linux“ und ihre Derivate das jährlich viermal erscheinende Magazin UbuntuUser , das durch den Medienanbieter Computec Media veröffentlicht wird.

Rezeption

Wissenschaft

Der am 12. Oktober 1994 entdeckte Asteroid (9885) Linux wurde nach dem Linux-Kernel benannt.

Filme

Die Thematik rund um Linux wurde auch in einer Reihe von Dokumentationen behandelt. So behandelt der Kino-Dokumentationsfilm Revolution OS die Geschichte von Linux, freier Software und Open Source und stützt sich dabei größtenteils auf diverse Interviews mit bekannten Vertretern der Szene. Die TV-Dokumentation Codename: Linux , in Deutschland von Arte ausgestrahlt, geht ähnliche Wege, stellt aber auch einen chronologischen Verlauf der Entwicklung von Linux und Unix dar.

Siehe auch

Portal: Linux – Übersicht zu Wikipedia-Inhalten zum Thema Linux

Portal: Freie Software – Übersicht zu Wikipedia-Inhalten zum Thema Freie Software

• Linux Foundation
• Liste von Linux-Distributionen

Literatur

• Daniel J. Barrett: Linux kurz & gut . O'Reilly, Köln 2004, ISBN 3-89721-501-2 .  
• Hans-Werner Heinl: Das Linux-Befehle-Buch . Millin, Berlin 2007, ISBN 978-3-938626-01-6 .  
• Michael Kofler : Linux 2010: Debian, Fedora, openSUSE, Ubuntu . 9. Auflage. Addison-Wesley, München 2009, ISBN 3-8273-2158-1 (bis zur 8. Auflage unter dem Titel: Linux. Installation, Konfiguration, Anwendung ).  
• Bernd Kretschmer, Jens Gottwald: Linux am Arbeitsplatz. Büroanwendungen einrichten und professionell nutzen . Millin, Kösel, Krugzell 2005, ISBN 3-938626-00-3 (mit DVD-ROM).  
• Glyn Moody: Die Software-Rebellen. Die Erfolgsstory von Linus Torvalds und Linux . Verlag Moderne Industrie, Landsberg am Lech 2001, ISBN 3-00-007522-4 .  
• Carla Schroder: Linux Kochbuch . O'Reilly, Köln 2005, ISBN 3-89721-405-9 .  
• Ellen Siever, Stephen Spainhour, Stephen Figgins: Linux in a Nutshell . O'Reilly, Köln 2005, ISBN 3-89721-195-5 .  
• Ralph Steyer: Linux für Umsteiger . Software & Support Verlag, Frankfurt am Main 2004, ISBN 3-935042-61-2 .  
• Linus Torvalds, David Diamond : «Just for fun» – Wie ein Freak die Computerwelt revolutionierte . Autobiografie des Linux-Erfinders. dtv 36299, München 2001, ISBN 3-423-36299-5 (Originaltitel: «Just for fun» – The story of an accidental revolutionary by HarperBusiness, New York, NY 2001 . Übersetzt von Doris Märtin, Lizenzausgabe des Hanser Verlags, München / Wien 2001).  
• Edward Viesel: Drucken unter Linux . Professionelles Linux- und Open-Source-Know-How. 2., aktualisierte und erweiterte Auflage. Bomots, Forbach (Frankreich) 2009, ISBN 978-3-939316-60-2 .  
• Matt Welsh, Matthias Kalle Dalheimer, Terry Dawson, Lar Kaufman: Linux. Wegweiser zur Installation & Konfiguration . O'Reilly, Köln 2004, ISBN 3-89721-353-2 ( oreilly.de ).  
• Steffen Wendzel, Johannes Plötner: Einstieg in Linux . Galileo-Press, Bonn 2004, ISBN 3-89842-481-2 .  
• Steffen Wendzel, Johannes Plötner: Linux . Das distributionsunabhängige Handbuch. Galileo-Press, Bonn 2006, ISBN 3-89842-677-7 .  
• Michael Wielsch, Jens Prahm, Hans-Georg Eßer: Linux Intern. Technik. Administration und Programmierung . Data Becker, Düsseldorf 1999, ISBN 3-8158-1292-5 .  
• Michael Kofler : Linux. Das umfassende Handbuch . 1. Auflage. Galileo Computing, Bonn 2013, ISBN 978-3-8362-2591-5 .  

Weblinks

Commons : Linux – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Wiktionary: Linux – Bedeutungserklärungen, Wortherkunft, Synonyme, Übersetzungen

Wikiquote: Linux – Zitate

• The Linux Kernel Archives – offizielle Website des Quelltextes des Linux-Kernels der Linux Kernel Organization, Inc
• The Linux Foundation – offizielle Website von Linux (englisch)
• Google Groups (Linus Torvalds' erstes Posting in einer Newsgroup über Minix )

Einzelnachweise